Huidskleur

[OVE Redactie]

Situaties komen op je af, daar hoef je eigenlijk maar heel weinig voor te doen als conducteur. Ga ergens staan op het perron en als vanzelf komen er mensen naar je toe om je vragen te stellen. Stap een trein uit en mensen weten je te vinden. En dat kan voor werkelijk van alles zijn.

Er wordt wel eens naar me geroepen dat ik een racist ben. Tegenwoordig wordt de racismekaart al heel snel getrokken, dus daar ben ik al lang niet meer van onder de indruk. Zolang ik maar weet dat het onzin is, veeg ik dat van tafel. Problemen in en rond de trein hebben vaak juist niets met huidskleur of afkomst te maken. Ze komen uit alle lagen van de bevolking, net als de reiziger zelf. Daarom kijk ik ook door huidskleur en afkomst heen; het is veel meer het gedrag van de persoon die verraad hoe iets zit.



Ik sta in Almere met twee dubbeldekkers, klaar om te vertrekken richting Duivendrecht. Dat is een traject waarop we nogal eens problemen tegenkomen. Mijn collega blijft op het achterste stel, zij heeft voor vertrek uit Lelystad een aanvaring met iemand gehad en dat zit haar hoog. Tot aan Almere hebben we het daar over gehad, nu ga ik het voorste stel controleren. Maar ik praat nog wat met haar wanneer ik zie dat het tijd van vertrek wordt. Dus ik fluit en loop naar het voorste treinstel. Wanneer ik instap om de deuren te laten sluiten van de trein, zie ik dat er drie jongens op het balkon staan. In de seconde die het kost om de vertrekprocedure te beginnen, zie ik ze snel naar elkaar kijken en dan de coupé inwandelen. Maar ik ben ze voor; terwijl ze de trap af lopen, zeg ik:
“Jongens, ik kom de kaartjes controleren, als je die niet hebt, dan kun je nú nog uitstappen.”
Dat heeft effect; de middelste kijkt de achterste aan, die kijkt naar mij en draait zich om, om uit te stappen. De andere twee volgen al snel. Ze weten zich totaal geen houding te geven, dus de laatste zegt dan maar:
“Rustig aan, hé.”
Natuurlijk. Waarna ik de trein laat vertrekken.
Keek ik naar hun huidskleur of afkomst? Nee, enkel naar het gedrag.

Ik ben aan het controleren in een Sprinter en ik kom in de eerste klas. Daar zit een jongen volkomen onderuit geschoven, een smartphone in zijn handen waar een kabeltje aan hangt, dat verdwijnt in de stekkerdoos onder de stoel. Ik meld dat ik de kaartjes kom controleren, waarop hij ongeïnteresseerd zegt:
“Eh, dat heb ik dus niet.”
Maar hij kijkt me nog niet eens aan. Hij blijft doorappen. Ik zeg snel:
“Dan moet je lopen.”
Waarna hij naar buiten kijkt en dan vervolgens toch naar mij. Ik vraag hem waarom hij geen kaartje heeft, waarna hij zijn schouders ophaalt. Met dezelfde ongeïnteresseerde toon zegt hij vervolgens:
“Je ken toch een kaartje voor me schrijven?”
Nou, absoluut niet op deze manier. Als je nou op z’n minst voor vertrek naar me toe komt... Dit is zo iemand die het allemaal niks interesseert en daar weiger ik tijd in te steken. Bovendien is de trein al aan het afremmen om in Putten tot stilstand te komen, dus in plaats van hem te gaan schrijven, verwijs ik hem naar de deur.
“Tsja, als het zo moet. Dan ga ik hier toch op het bankje zitten? Neem ik lekker de volgende trein, daar heb je mij echt niet mee.” Waarna hij op het perron daadwerkelijk op het bankje gaat zitten. Ik laat de trein vertrekken.

Maar de desinteresse die er van af druipt, triggert me. Dus besluit ik de conducteur van de trein na mij op te bellen. Die informeer ik over wat er is voorgevallen. De collega kan dan beslissen om er wel of niet iets mee te doen, maar is er dan wel van op de hoogte. In Zwolle heb ik toevallig pauze, dus ik zie de collega een half uur na mijn binnenkomst het verblijf binnenlopen. Hij herkent me en zegt meteen:
“Ik zag iets instappen wat aan het signalement voldeed, ben er op afgestapt en heb hem gevraagd of hij een kaartje had. Natuurlijk had hij die nog steeds niet, dus hij mocht weer op het bankje gaan zitten.”
Keek ik naar huidskleur of afkomst? Nee, alleen naar gedrag.

Met een andere Sprinter ben ik onderweg vanuit Leiden richting Haarlem. Ik kom in een coupé waar een jongen en een meisje zitten. Zij geeft me een OV-Chipkaart met een foto die duidelijk niet van haarzelf is. Desgevraagd begint ze een verhaal dat ze op reis is geweest naar de andere kant van de wereld en dat ze haar chipkaart nog niet in haar portemonnee heeft gestopt. Dus gebruikt ze nu andermans kaart, met andermans abonnement. Het hele simpele voorstel dat ze in plaats daarvan een kaartje koopt op het station, is een echte eye-opener; daar hadden ze totaal niet bij stil gestaan. Ik opper zelfs dat als ze geen geld bij zich zou hebben gehad, ze dat het vriendje had kunnen laten voorschieten. Nee, in plaats daarvan reist ze op een kaart die niet van haar is. Dus ik trek de kaart in en schrijf haar een kaartje, want ze moet toevallig maar één station mee. Terwijl ik haar een kaartje sta te schrijven, begint het vriendje te mekkeren:
“Lekker meelevend, zeg.”
Ik stop met schrijven, kijk hem aan en zeg dan resoluut: ‘Met mensen die de boel belazeren leef ik niet mee, nee.’
Hij krijgt een por van het meisje en de discussie is af. Het volgende station stappen ze uit, een chipkaart minder, maar een Uitstel rijker.
Keek ik naar huidskleur of afkomst? Nee, alleen naar gedrag.

Met weer een andere Sprinter vertrek ik vanuit Leiden richting Den Haag. Ik stap de coupé in en begin te controleren. Er zit een keurig uitziende, oudere man met zijn schoothondje. Wanneer ik hem aanspreek en vraag om zijn kaartje, komt er een totaal onsamenhangend antwoord. Iets in de trant van:
“Ja, problemen moet je thuislaten en niet met je meenemen.” Aha. Maar heeft u ook een kaartje?
“Nee, dat heb ik dus niet.”
Dan ga ik een kaartje voor u maken, heeft u iets van een identiteitsbewijs bij u? Ja, dat heeft de man wel. Terwijl hij zijn portemonnee uit zijn broekzak haalt, zegt hij, met redelijke aardappel in de keel:
“Maar weet u, ik vind dit zo’n kuttrein!”
De andere reizigers in de coupé proesten van het lachen en ik probeer mijn gezicht in de plooi te houden. Hij ratelt ondertussen door en benoemt dan ineens het probleem:
“Ja, ik ben een beetje dronken, weet u.”
Dat had ik al in de gaten, ja. Ik schrijf hem een kaartje, hoor hem half aan, ben verbaasd dat het probleem is dat hij in een Sprinter zit, terwijl de Intercity op het moment dat hij het perron op kwam lopen ook nog eens dichterbij de trap was, maar hij er toch voor koos om bij mij in te stappen, waarna hij toch iets stiller wordt. Ik overhandig hem zijn Uitstel van Betaling, waarna hij weer begint te ratelen. Maar ik onderbreek hem:
‘Heel mooi, maar dan ga ik nu de rest van deze kuttrein controleren.’
Hilariteit alom.
Keek ik naar huidskleur of afkomst? Nee, alleen naar gedrag.

Het punt dat ik wil maken? Van de genoemde situaties hadden alleen de drie jongens een donkere huidskleur, de rest niet. Waarmee ik maar aan wil tonen dat huidskleur helemaal niets zegt over de persoon. Het gedrag dat die persoon vertoont zegt wel van alles over diezelfde persoon. Dat vertelt me dan ook veel meer. Dus de volgende die roept dat ik een racist ben, moet dit nog maar eens lezen.

Conducteur Mike
___________________________________________________________________________
Iedere twee weken verschijnt er een column op ons forum. Lees de eerdere columns . Wil je ook bijdragen als medewerker of juist als reiziger? Neem dan contact met ons op!

[Gilles]

Dat wordt een mooie stapel A4-tjes in je tas dan