Onder de loep: Indeling van het Nederlandse spoor

[OVE Redactie]

In de serie Onder de loep behandelen we actuele onderwerpen rond het Openbaar Vervoer. In onze Besloten Personeelsdelen vragen we het aanwezige personeel hoe zij met bepaalde situaties omgaan, welke protocollen er zijn in die situaties en wat er allemaal bij komt kijken om alles aan de situatie aan te passen. In Onder de loep kan iedereen reageren en discussiëren met het OV-personeel over deze situaties. Lees eerdere delen van Onder de loep in het subforum .[/b]

In deze zesde aflevering van Onder de loep belichten we de indeling van het Nederlandse spoor. In hebben we al uit de doeken gedaan wie waarvoor verantwoordelijk is op het Nederlandse spoorwegnet. We hebben ook het spoorpersoneel gevraagd naar hun ervaringen met de verschillende afdelingen en hun visie op de indeling van het spoor.

Een conducteur heeft zijn ervaringen met de indeling van het spoor als volgt gedeeld: " Als HC ben ik afhankelijk van zowel de treindienstleider als de machinist. De machinist op zijn beurt is ook weer afhankelijk van de treindienstleider. Zonder een rijweg, die moet worden ingesteld door de treindienstleider, kan ik het vertrekproces niet starten, omdat het sein dan niet veilig komt en het eventueel aanwezige vertreklicht niet gaat branden.

Daarnaast ben ik als HC afhankelijk van de afdeling Materieelplanning, die op basis van tellingen van zowel telploegen die vervoerbewijzen registreren als van tellingen van collega's HC, het materieel en de lengte ervan bepaald. Vaak komen die tellingen wel overeen met de werkelijkheid, maar soms zitten ze er ook volkomen naast. Dat heeft vaak ook te maken met evenementen, zoals voetbalwedstrijden, Huishoudbeurzen en zelfs de verkoop van goedkope dagkaarten. Meestal wordt voor grote, van tevoren aangekondigde, evenementen de treinlengte wel aangepast, zodat iedereen mee kan. Maar bij verstoringen kan het voorkomen dat treinen die normaal precies op lengte zijn veel te krap zijn.

Goede ervaringen wisselen de minder goede ervaringen af. Niet alles is altijd negatief, maar dat blijft wel langer hangen. Ik heb eens in Zwolle gestaan met een Intercity richting Schiphol die niet gecombineerd kon worden vanwege een technisch probleem. Snel werd de beslissing genomen om de treindelen dan maar apart van elkaar naar Amersfoort te laten rijden. Er moest nog een tweede machinist opgetrommeld worden, maar zodra het tweede treindeel met mij kon vertrekken en het sein veilig kwam, zat de machinist en zijn we achter het eerste deel aan gaan rijden. Onderweg heb ik een paar keer rond getelefoneerd om te kijken wat er allemaal mogelijk was en in overleg met de treindienstleider en de bijsturing werd besloten het eerste treindeel in Amersfoort helemaal naar het einde van het perron te laten rijden, zodat wij er achter konden parkeren. Door het goede overleg paste alles precies en terwijl het eerste treindeel werd afgerangeerd en iedereen in mijn treindeel aan het overstappen was, stapten de reizigers uit mijn treindeel over op de Intercity naar Utrecht aan de andere kant van het perron. Iedereen heeft de aansluiting gehaald en met aangepaste lengte zijn wij vervolgens doorgereden naar Schiphol. Helemaal goed geregeld!

Een mindere ervaring was die met de Sprinter van Zwolle naar Utrecht. Waarom weet ik niet meer precies, maar we reden rond met 10 minuten vertraging. Rondom Amersfoort zijn de rijtijden wat ruimer en hadden we nog maar 5 minuten vertraging. Iedereen was in- en uitgestapt in Amersfoort, maar we stonden nog steeds niet veilig. Een belletje naar de treindienstleider maakte ons duidelijk waarom: Er was besloten dat de Intercity, die pas 8 minuten later zou vertrekken, vooruit mocht. Daar hebben we, ondanks dat we nog hebben teruggebeld en hebben aangegeven dat we bijna op tijd zijn en desnoods ingehaald kunnen worden tussen Den Dolder en Bilthoven door het middenspoor dat daar ligt, daadwerkelijk op moeten wachten. De treindienstleider vond het ook een vreemde beslissing, maar de Monitor op de seinzaal had zo besloten en dus moesten we dat opvolgen.

De rest van de avond hebben we natuurlijk met een kwartier vertraging rondgereden, ondanks onze pogingen snel te vertrekken."


Een machinist heeft als volgt gereageerd: " Als machinist ben ik verantwoordelijk voor het rijden van de trein. De reguliere treinen, die rijden volgens het 'Spoorboekje', zijn opgenomen in het jaarplan. Hierin staat op welke dag, op welke tijd, welke treinserie in een bepaalde richting gaat vertrekken. Dat wijzigt het hele jaar niet, tenzij er stukjes van de dienstregeling worden aangepast.

Het wordt pas interessant als er lege treinen moeten worden overgebracht. Een trein wordt gemist op een bepaald station, om bijvoorbeeld de volgende dag in te vertrekken. Dan gaat de bijsturing op zoek naar een treinstel welke over is en die moet dan worden verplaatst. Als een treinstel gevonden is neemt de bijsturing contact op met de treindienstleiders, of eigenlijk de planning van de treindienstleiders. Er wordt een 'pad' aangevraagd, een rijweg/route naar het station waar het treinstel nodig is. Zodra de planning van de treindienstleiders er een gaatje voor heeft gevonden, word ik als machinist gebeld (meestal wordt dat gereden door de reserve machinist) en krijg ik de tijden door waarop ik moet vertrekken en aankomen.

Andere, bijzondere, treinen worden weer op een andere manier geregeld. Daar gaat veel meer tijd aan vooraf. Bijvoorbeeld een ritje met museum materieel en een groep genodigden. Dit gaat via een apart bureau, welke '' heet. Hier wordt door een partij (bijvoorbeeld het Spoorwegmuseum zelf) een rit aangevraagd met bepaald materieel. Dan gaan de planners van NS een dienstregeling maken en die wordt naar ProRail opgestuurd voor controle. Zodra die geaccepteerd is wordt het opgeslagen in het systeem en wordt het ook een 'reguliere' trein want hij zit gewoon in 'het systeem'. Daarna wordt er een bevoegd machinist gezocht die met het materieel overweg kan en mag en, niet geheel onbelangrijk, ook de wegbekendheid heeft om er te rijden. Zodra dat allemaal geregeld is, begint mijn dienst en ga ik op pad om de trein op te halen, de mensen te vervoeren en aan het einde van de dag weer terug naar waar het materieel moet worden opgeslagen."

Een conducteur voegt nog een ervaring toe: " Een ervaring die de afstand tussen de afdelingen en het spoor goed zichtbaar maakt is de volgende: Ik kom, in de oude dienstregeling nog, vanuit Schiphol met een intercity naar het noorden in Hilversum aan. Net voor Hilversum word ik gebeld door een collega die me vertelt dat hij met de intercity uit Amsterdam direct achter ons rijdt. Ze zijn te laat omdat er mensen in het spoor liepen en ze met aangepaste snelheid daar voorbij moesten rijden. Maar zijn trein zat vol met reizigers voor Groningen en Leeuwarden. Zijn vraag was dus of ik die mensen in Hilversum over wilde laten stappen, zodat ze in Amersfoort geen trappen hoefden te lopen en ook niet het risico liepen de trein te missen.

In Hilversum heb ik de machinist ingelicht dat we twee minuten langer bleven staan om die reizigers over te laten stappen. Terwijl de intercity uit Amsterdam binnenreed, piepte de machinist mij op met de mededeling dat de treindienstleider het sein had herroepen en ik maar aan moest geven wanneer we er klaar voor waren om te vertrekken, dan zou de treindienstleider de rijweg weer instellen. Terwijl de trein binnenreed, heb ik de machinist gezegd dat hij ons op kon geven voor vertrek (want het duurt even voordat de machinist contact heeft gehad met de treindienstleider en die onze rijweg in heeft gesteld), zodat we meteen weg zouden kunnen zodra iedereen was overgestapt. Heel veel reizigers staken het perron over en stapten bij mij in,toen de machinist mij vertelde dat er eerst nog een trein uit Utrecht voor ons langs binnen mocht komen (logisch, die reed helemaal op tijd en wij gingen nu iets te laat weg) en dat we daarna mochten vertrekken.

Toen we vertrokken werd ik gebeld door de Bijsturing. Men was helemaal niet blij met mijn beslissing en aansluitingen wel of niet overnemen werd besloten door de bijsturing en niet door mij, zo kreeg ik te horen. "Jouw trein maakt nu 8 minuten vertraging en in Amersfoort wacht de intercity naar Enschede niet!" was de mededeling. Ik was volgens hem 'volledig buiten het boekje gegaan'.

Nu wil het toeval dat ik in de praktijk werk en de mensen op de Bijsturing met de theorie: Volgens het protocol zijn er bepaalde grenzen aan de mogelijkheden en daarna houdt het op. In de praktijk blijkt dat vaak wat rekbaarder dan het in eerste instantie lijkt en met de ervaring die ik heb wist ik dat het allemaal wel goed zou komen. We kwamen in Amersfoort aan, een minuut voor vertrektijd van de intercity naar Enschede en op onze eigen vertrektijd. Iedereen heeft de overstap gehaald en beide treinen zijn met 1 minuut vertraging uit Amersfoort vertrokken.

Door dus buiten de hokjes te denken, heb ik er voor gezorgd dat iedereen vanuit Amsterdam naar zowel Groningen en Leeuwarden als naar Enschede geen extra reistijd heeft gehad. Als we volgens het protocol hadden gewerkt, was ik op tijd vertrokken uit Hilversum en had iedereen uit Amsterdam mijn trein gemist, maar ook die naar Enschede, want volgens hetzelfde protocol mag er in Amersfoort nauwelijks op elkaar gewacht worden en aangezien de trein uit Amsterdam minstens 10 minuten te laat was, had iedereen dan een half uur in Amersfoort moeten wachten op de volgende trein. Dat werkt niet overal, je kunt het ook niet overal doen omdat de treindienst nu eenmaal heel strak in elkaar zit en je voor je het weet een sneeuwbal aan vertraging creëert. In dit geval wist ik wat de mogelijkheden waren en die heb ik ook benut. Het werd me door de Bijsturing niet in dank afgenomen, maar de vele reizigers kwamen allemaal op tijd op hun bestemming aan."

En daarmee zijn we aan het einde van deze aflevering van Onder de loep. We hebben jullie een kijkje willen geven aan de andere kant van het verhaal van de wereld van het Openbaar Vervoer. Heb je vragen aan de diverse personeelsleden over hun ervaringen? Dan kun je ze in dit topic stellen: Ze beantwoorden jullie vragen graag!
___________________________________________________________________________
Onder de loep gaat over actuele onderwerpen in het OV. OV-personeel geeft in de Besloten Personeelsdelen een reactie op het onderwerp. Daarmee wordt Onder de loep gemaakt. Wil je ook iets weten van het OV-personeel? Heb je een leuk onderwerp waar je meer over wilt weten?