Dienstkaartje

[OVE Redactie]

Aan het begin van de dienst krijgt iedere conducteur en machinist een dienstkaartje. Op dat dienstkaartje staat welke treinen gereden moeten worden, wat de vertrektijd van de trein op de stations volgens dienstregeling is, waar de pauze plaatsvindt en een aantal inhoudelijke dienstaanwijzingen. Het dienstkaartje is de leidraad van een conducteur en machinist; zonder dienstkaartje weet je niet waar je naartoe moet.

De afgelopen periode waren er echter een aantal keren dat het dienstkaartje tijdens mijn diensten niet opgevolgd kon worden, vanwege verstoringen. Op die momenten komt je vakmanschap naar boven: Er moet van alles geregeld worden. De reizigers moeten geïnformeerd worden, er moeten alternatieven voor de reizigers gevonden worden, reizigers die speciale aandacht nodig hebben moeten daarvan voorzien worden en dan moet je ook nog voor jezelf uitzoeken wat het allemaal betekent voor de rest van het verloop van je dienst.



Ik begin mijn dienst en draai mijn dienstkaartje uit. Zo heb ik een vel papier bij me waar op staat wat er van me verwacht wordt en hoe laat, maar ook als er wat mocht wijzigen kan ik het opschrijven. Dit opgevouwen A4tje vertelt me vandaag precies wat ik moet doen. Ik moet naar Den Haag met de intercity, met de Sprinter naar Roosendaal en dan met de Intercity via Nijmegen weer terug naar Zwolle. Ik kijk op mijn Railpocket en zie dat er een ernstige verstoring is tussen Zwolle en Amersfoort. Er rijden geen treinen op dat traject door een overwegstoring: De Sprinters rijden tot Nunspeet en de Intercity's worden helemaal geschrapt. Het zal wel met de warmte te maken hebben, bedenk ik me terwijl ik wat te drinken ga halen. Dan zie ik op de Railpocket dat mijn Intercity naar Den Haag vandaag ook niet rijdt door dezelfde verstoring. Ik neem contact op met de Bijsturing en vraag wat de bedoeling is. De bijstuurder vertelt me dat ik, zolang ik geen ander bericht krijg, maar met de Intercity naar Roosendaal moet passagieren om daar mijn eigen trein op te halen. Er gaat dus een kruis door de trein naar Den Haag en de trein naar Roosendaal op mijn dienstkaartje. Op de Railpocket ontvang ik een nieuw, digitaal dienstkaartje met de juiste treinnummers en tijden. In dit geval hoef ik me om de reizigers geen zorgen te maken: Die worden door de omroep en de servicemedewerkers opgevangen.

Op de afgesproken tijd loop ik naar mijn trein, terwijl er wordt omgeroepen dat de gevolgen van de verstoring tussen Zwolle en Amersfoort voorbij zijn en de treinen op dat traject weer gaan rijden. Ik krijg een machinist uit Groningen mee, die zijn cabine instapt en meteen weer terugkomt. "De airco doet het niet, dus hier kunnen we niet mee vertrekken." Er wordt geregeld dat het voorste treinstel wordt afgerangeerd en we alleen het achterste treinstel meenemen. Iedereen verhuist naar het achterste treinstel nadat ik omgeroepen heb dat we met alleen het achterste stel kunnen vertrekken. Vervolgens meld ik me bij de conductrice die met deze trein meegaat. Ik 'passagier' mee, wat betekent dat ik eigenlijk kan gaan zitten tot aan Roosendaal en me verder niet of nauwelijks met deze trein hoef te bemoeien. Maar dan is de rit naar Roosendaal wel heel erg lang, dus ik controleer gewoon mee. Naast dat de tijd zo een stuk sneller gaat en het veel gezelliger is, is het voor die conductrice ook wel fijn om met twee personen te zijn: Je bent sneller door de trein heen en met sommige situaties ben je ook liever met twee personen.

Onderweg gaat de machinist vol in de ankers, omdat er spelende jongeren tussen de sporen staan en hun middelvinger opsteken als het allemaal net goed gaat. Geen idee van de gevaren die ze daar mee lopen... Onderweg wisselt de conductrice met een andere conductrice en zonder verdere problemen bereiken we Roosendaal, waar ik mijn eigen trein ophaal om mee naar huis te gaan. De rest van de dienst blijft mijn dienstkaartje de leidraad: Er wijzigt verder niets meer.

Een aantal dagen later moet ik met de Sprinter van Amersfoort naar Amsterdam. Door een aanrijding met persoon bij Bussum Zuid kunnen we alleen niet verder dan Hilversum, aldus de Bijsturing. Het is nog even afwachten, zo meldt de bijstuurder me, want men is bezig met het afronden van het onderzoek dat de politie standaard instelt bij dergelijke situaties. Het zou kunnen dat wij toch als eerste weer doorgaan, maar waarschijnlijk is de trein van een half uur later pas de eerste trein die weer richting Bussum zal rijden. Tijdens mijn controleronde kom ik een blinde meneer tegen.

"Bent u de conducteur?" vraagt hij me. "Ik moet naar Bussum Zuid, maar daar kan ik nu dus niet komen. Wilt u me straks op weg helpen?" Ik beloof hem in Hilversum te helpen. Als ik klaar ben met controleren, word ik door de Bijsturing gebeld. Ze geven mij door dat we straks in Hilversum de trein leeg moeten maken en als lege trein naar Amersfoort moeten rijden, meteen krijg ik het treinnummer waar we onder zullen rijden. Net voor aankomst in Hilversum roep ik om dat er door een aanrijding met persoon bij Bussum Zuid geen treinverkeer mogelijk is richting Naarden-Bussum en er bussen zullen rijden. De trein loopt na aankomst in Hilversum helemaal leeg en ik zoek de blinde man op. Ik vertel hem dat ik hem naar de bussen zal begeleiden en we daarvoor de trap af en op moeten. Meteen meld ik aan mijn machinist via de portofoon dat ik een reiziger naar de bus breng. In de hal aangekomen, deelt een Servicemedewerker mij mee dat de laatste bus net vertrokken is en ik meneer beter naar spoor 5 kan brengen, omdat over twintig minuten de eerste Sprinter naar Bussum Zuid weer zal rijden. We gaan weer naar beneden, de tunnel in, tussen de OV-Chipkaartpoortjes door en de roltrap op naar spoor 5. De man geeft aan dat hij graag zou willen dat ik hem ter hoogte van de Kiosk neerzet, zodat hij straks in Bussum Zuid op de juiste plaats uit kan stappen en meteen weet hoe hij zijn weg naar huis kan vinden.

Op het moment dat ik de man bij de Kiosk afzet en afscheid van hem neem, hoor ik achter mij de Sprinter naar Amersfoort wegrijden. De machinist heeft mijn terugkomst niet afgewacht... Ik neem contact op met de Bijsturing, die me adviseert de eerstvolgende trein te nemen naar Amersfoort om daar mijn dienst weer op te pakken. De Sprinter laat gelukkig niet al te lang op zich wachten, maar het is genoeg tijd om de omroep te horen vertellen dat er door de situatie gratis koffie en thee verkrijgbaar is bij de Kiosk. Meteen hierna stromen de beide Kiosken op de perrons vol met reizigers die daar wel trek in hebben. Naast me staat een man die mij vraagt wat er dan precies aan de hand is. "Een aanrijding met persoon bij Bussum Zuid, maar de treinen gaan alweer rijden." reageer ik. "Aha, nou, dan zal ik toch mooi even gratis koffie gaan halen." Nederlanders...

De Sprinter brengt me naar Amersfoort, waar ik na een uurtje wachten mijn eigen trein weer op kan pakken en de rest van het dienstkaartje weer op kan volgen.

Maar ook tijdens de rit kan er ineens iets gebeuren, waardoor je je dienstkaartje niet meer kunt volgen. Ik vertrek vanuit Groningen met de Sprinter naar Zwolle. Net buiten Haren gaat mijn machinist op de rem staan en hobbelt daarna langzaam door. Als ik poolshoogte ga nemen, blijkt dat we achter een vertraagde goederentrein zitten. "Minimaal tien minuten vertraging." roept hij voor me om aan de reizigers. "We kunnen er pas in Meppel voorbij." Tegen mij zegt hij: "De treindienstleider zei tegen me dat hij zou gaan kijken wat hij voor ons kon doen, maar eerder dan Meppel kunnen we er niet voorbij." Onderweg naar Meppel loopt onze vertraging inderdaad op tot ongeveer zeven minuten, maar bij aankomst in Meppel is er geen goederentrein te zien. We mogen dus nog een stukje verder achter de goederentrein aanhobbelen.

Bij Dedemsvaart moeten we stoppen voor een rood sein. Het bediende sein toont rood, terwijl de automatische seinen in de verte allemaal groen zijn. "Of hij is ons vergeten, of er is meer aan de hand..." zegt de machinist tegen me als ik in de cabine kom. Kort daarna belt de treindienstleider ons op dat er in Zwolle een wisselstoring is en hij ons expres tegen heeft gehouden om ons eventueel terug te kunnen sturen naar Meppel als ze het probleem niet snel op kunnen lossen. We moeten dus even afwachten. Tijdens het wachten belt de Reisinformant me op om te vragen of ik al weet wat er aan de hand is. Ze gaat voor me uitzoeken hoe het precies met de aansluitingen in Zwolle zit en belooft later terug te bellen als ze meer weet.

Dan belt de treindienstleider terug. We mogen door de wissels heen, tot net voorbij het tegensein en dan moeten we keren, want het ziet er niet naar uit dat deze wisselstoring snel verholpen zal zijn. De machinist doet wat hem gevraagd is en ik roep om dat we door de wisselstoring helaas niet verder kunnen en terug zullen keren naar Meppel. Ik loop achter mijn machinist aan naar de andere kant van de trein en bereid me voor op een heleboel vragen. Mijn omroep is echter heel duidelijk geweest, want niemand vraagt iets en iedereen wacht geduldig af. Ze kunnen jammer genoeg weinig anders...

Als we eenmaal terugrijden richting Meppel, belt de Reisinformant me terug om te vertellen dat iedereen in Meppel naar de overkant van het perron kan overstappen en dat die Intercity op onze reizigers wacht. Net voor aankomst in Meppel roep ik dat ook zo om en iedereen verlaat de trein en steekt over. Daar worden de treinen uit Groningen en Leeuwarden gecombineerd om samen richting Zwolle te vertrekken: Een noodscenario om zo min mogelijk treinen elkaar in de weg te laten zitten op het enkele spoor dat nu gebruikt wordt. Wij als Sprinter zouden dan teveel in de weg zitten en dus moeten we van de Bijsturing hier drie kwartier wachten om als Sprinter weer terug te gaan naar Groningen. Voor mij is dat dan volgens dienstkaartje, voor de machinist gaat zijn dienstkaartje echter wel helemaal overhoop, want hij had vanaf Zwolle met de Sprinter naar Utrecht gemoeten.

In Meppel stappen ook meteen mensen in onze trein die denken dat wij de stoppende Intercity van 3 minuten over naar Groningen zijn. Met een korte omroep maak ik ze echter duidelijk dat wij hier nog minstens veertig minuten zullen staan en ze beter straks naar de overzijde van het perron kunnen om met de vertraagde Intercity naar Groningen te reizen. We krijgen een hoop vragen van mensen die niet hebben meegekregen wat er aan de hand is. Ze laten het gelukkig gelaten over zich heen komen en met een aantal reizigers ontstaat een gezellig babbeltje om onze tijd door te komen. In de tussentijd word ik gebeld door de Bijsturing of wij willen wachten op de Intercity uit Zwolle, die een extra stop zal maken in Meppel om te kunnen splitsen in plaats van in Zwolle en die ook reizigers voor onze Sprinter, die hierdoor niet in Zwolle kan starten, mee zal nemen. Met een kwartier vertraging vertrekken we uiteindelijk, met een handjevol reizigers uit die Intercity, richting Hoogeveen.

Het dienstkaartje geldt dus als leidraad, de rode draad tijdens je dienst. Vaak kun je het dienstkaartje volgen zoals je het aan het begin van je dienst hebt uitgeprint. Soms komt er ergens een kink in de kabel en gaat alles ineens heel anders dan je van tevoren had gedacht. Soms is dat heel erg vervelend, afhankelijk van de omstandigheden en wat er precies aan de hand is. Soms zorgt het voor een extra uitdaging. Voor de reizigers kan het heel vervelend zijn, voor het treinpersoneel net zo goed. Maar het is wel de afwisseling die mijn baan als conducteur zo leuk maakt!

Mikos, Hoofdconducteur
___________________________________________________________________________
Verhalen in Vanaf de Werkvloer komen onder andere uit de Besloten Personeelsdelen voor OV-personeelsleden. Wil je ook (eventueel anoniem) bijdragen aan Vanaf de Werkvloer? Vertel dan je verhaal in de Besloten Personeelsdelen. Voor toegang vragen we je om een kopie of scan van je personeelspas in te sturen.