Vlucht

[Mikos]

Het is vrijdagavond, de laatste trein van Utrecht naar Zwolle. De avondklok is allang ingegaan, er zit een handjevol reizigers in de trein. Ik groet ze in het voorbijgaan tijdens een serviceronde, waarbij ik niet alleen aanwezig ben, maar ook kijk of iedereen het mondkapje op de voorgeschreven wijze draagt. Daar voldoen ze allemaal aan, inclusief de twee mannen in de laatste coupé waar ik doorheen loop.

Na het stationnement in Amersfoort controleer ik de overgebleven reizigers. De eerste reiziger die ik tref is een van de twee mannen die ik in de laatste coupé zag zitten en die netjes goedenavond terugzei. De andere reiziger is in Amersfoort uitgestapt. Wanneer ik hem naar zijn kaartje vraag, zegt hij die niet te hebben. Als ik hem vraag naar zijn identiteitsbewijs zegt hij schouderophalend dat hij die verloren is. Het lijkt de zoveelste kansloze zaak.

Maar hij geeft zijn gegevens op, die ik controleer en die juist blijken te zijn en terwijl ik hem een kaartje naar Zwolle uitschrijf raken we aan de praat. Zoals wel vaker gaat er een heel verhaal achter schuil, maar doordat het zo rustig in de trein is heb en neem ik de tijd om even met hem te praten. Wanneer tijdens het gesprek het woord politie valt, verandert zijn houding.
“Dan halen ze me maar op,” zegt hij stoer. “Deze jongen heeft nog genoeg openstaan, dus dan ben ik er misschien een keer vanaf.”
Ik vraag hem of het dan niet goedkoper zou zijn om gewoon geld in de kaartautomaat te gooien.
“Je wilt niet weten hoeveel geld ik in de week krijg, dat kan ik helemaal niet betalen,” is zijn reactie. “Wil je het weten hoeveel? Tien euro.”
Ik beaam dat dat niet veel geld is, maar wijs naar wat hij in zijn vingers heeft.
“Ik zie dat je een peuk in je handen hebt, die zijn ook niet gratis.”
“Tien euro per week,” zegt hij schouderophalend. Dan blijft er voor iets anders inderdaad niks over.
Ik vraag hem hoe dat zo komt, puur vanuit interesse. De stoere houding die hij aanneemt, blijkt maar een farce. Hij vertelt openlijk.
“Ja, schuld. Ik heb van alles open staan.”
Hij wijst naar het Uitstel van Betaling dat ik hem geschreven heb en zegt:
“Ik heb nog voor 7300 euro bij NS open staan. Mijn bewindvoerder is van alles aan het afbetalen en dus krijg ik een tientje leefgeld in de week. En Koos Werkloos, dus ja...”
En nu komt er weer een kaartje met 50 euro boete bij bovenop, het klinkt als een vicieuze cirkel. Ik vraag hem wat hij eigenlijk van plan is te gaan doen in Zwolle.
“Kijken of daar wat te beleven valt, Utrecht is hartstikke dood nu.”



Ik kan hem garanderen dat er in Zwolle net zo weinig valt te doen midden in de nacht en ik bespeur een vluchtpoging. Dus vraag ik hem naar het adres dat hij opgaf en waar hij ook ingeschreven staat.
“Da’s van mijn pa,” reageert hij eerlijk. “Maar daar ben ik weg sinds gisteren eigenlijk. We hebben ruzie gehad en het is beter als ik even wegblijf.”
En daarmee hebben we de kern van het verhaal bereikt. Er is in Zwolle namelijk niks. Hooguit meer problemen, want hij heeft geen enkele reden om op straat te zijn na 21 uur en hij is van plan in het centrum te gaan kijken. Dat is bijna een garantie om gecontroleerd te worden door de politie en als dan blijkt dat hij nog wel het een en ander open heeft staan, zoals hij zelf zegt, dan kon hij voorlopig wel eens van de straat zijn.
“Als ze me meenemen, dan kom ik twee jaar niet meer vrij. Maar misschien leer ik het dan eens af met mijn grote mond.”
De stoere houding verdwijnt weer even, de jonge jongen van 18 die misschien als volwassene telt blijkt toch kwajongensstreken te hebben die hem dwarszitten bij het volwassen worden.

Ik heb de situatie aangehoord en naar de jongen gekeken. Hij heeft een T-shirtje aan terwijl de temperatuur vannacht tot rond het vriespunt zakt en verder heeft hij eigenlijk niks bij zich. Dus vertel ik hem het volgende:
“In Zwolle zit het Leger des Heils, die zijn vierentwintig uur per dag open, dus daar kun je terecht als je dat wilt.”
Hij kijkt me heel even onderzoekend aan en zegt dan, terwijl hij naar buiten kijkt:
“Misschien is dat wel een goed idee.”
Ik leg hem uit dat hij dan beter niet naar het centrum kan gaan, maar aan de Zuidzijde het station kan verlaten en vertel hoe hij naar het Leger des Heils kan lopen.
Hij bedankt me en ik wens hem sterkte.

We komen in Zwolle aan en ik loop naar de collega’s die met de trein verder gaan naar Groningen. De jongen is uitgestapt, stapt de roltrap op en kijkt nog een keer naar me. Mijn nieuwsgierigheid overwint het en ik werp een blik op de tunnel wanneer hij beneden is. Hij heeft het wijze besluit genomen rechtsaf te slaan naar de zuidzijde. Wanneer ik even later naar de parkeerplaats loop om naar huis te rijden, zie ik de jongen tussen de gebouwen verdwijnen in de juiste richting die ik hem meegegeven heb. Gelukkig maar, toch weer iemand in nood kunnen helpen.

VIP
Zondagmiddag, een gezellig drukke Intercity vanuit Zwolle naar Amsterdam Centraal. Ik controleer de reizigers in de trein en kom in de eerste klas. Daar zit een man die uit de toon valt; een mondkapje half op, een blauwe wintermuts op zijn hoofd en een blauwe sjaal om terwijl het eigenlijk niet eens zo heel koud is buiten. Als ik bij hem kom, kijkt hij me aan en begint meteen te ratelen.
"Meneer, ik heb geen kaartje, want ik kom net van het politiebureau omdat ik was neergestoken."
Ik kijk even snel wat lager dan zijn gezicht om te zien of daar iets van te zien is. Maar dat zie ik zo niet. Hij ratelt vrolijk verder.
"En ik heb Giovanni van Bronckhorst gebeld en Cristiano Ronaldo," en daar raakt hij me kwijt.
"Maar ik heb mijn identiteitskaart bij me en ik weet..."
Ik begin ondertussen aan een uitstel van betaling voor meneer. Ik vraag hem waar hij heen wil en daar is de volgende verrassing:
"Wilt u een VIP-ticket voor me schrijven naar Amersfoort?"
Ik reageer er maar niet op, stel maar geen vragen. Hij bazelt ondertussen verder.
Ik vraag hem om zijn identiteitsbewijs.
"Oh, dat heb ik niet bij me."
Hij begint spontaan zijn naam te noemen. Ik vraag hem naar zijn geboortedatum.
"2019."
Ik kijk op van mijn boekje en nog voor ik wat kan zeggen, zegt hij:
"2010. Ik ben geboren in 1994."
Mooi, zo komen we er wel. Hij geeft me, wanneer ik hem vraag om iets waar zijn naam op staat, een uitstel van betaling van de dag ervoor waarmee hij het halve land kon doorkruisen.

Ik schrijf het kaartje af en vraag hem om zijn verklaring. Maar de vraag komt niet aan, hij herhaalt het verhaal dat hij neergestoken is, noemt nog eens dezelfde getallen en zijn geboortedatum. Ik geef hem zijn kaartje af, waarvoor hij me bedankt. Ik loop door en heb in de tweede klas een moment om van achter mijn mondkapje even heerlijk te lachen. Dit zijn figuren waar je erg weinig mee kunt. Je weet dat hij de weg kwijt is, zowel letterlijk als figuurlijk. Maar hij zorgt niet voor overlast, is niet hinderlijk aanwezig, hij heeft alleen geen kaartje. Nu wel. Je kunt er veel tijd in steken om hem uit te leggen dat hij de verkeerde kant op reist, maar dat is zinloos, want hij is echt niet op weg naar Amersfoort. Hij zit lekker in de trein en reist het halve land door, vluchtend voor wat er achter hem is gebeurd. Hij vindt zijn weg wel.

Poortjes
Velen vinden de avondklok helemaal niks, op mij heeft het weinig invloed. Voor het werk is het stiekem zelfs ideaal, want er is meer tijd die je kunt nemen voor de reizigers.

Zo sta ik op zondagavond met een intercity naar Rotterdam in Amersfoort. Alle reizigers in de trein heb ik onderweg al gecontroleerd, er staat één man op het perron die instapt nadat we aankomen. Ik loop naar het balkon waar de man is gaan zitten en ik vraag hem om zijn kaartje, die krijg ik. Ik scan de kaart en zie dat hij niet is ingecheckt. Ik krijg de kans niet daar iets over te zeggen, want hij zegt:
"Ik heb er trouwens een vraag over. Toen ik gisteren in Amstel uitcheckte, zag ik dat die rit me 20 euro had gekost. Dat is volgens mij te veel."
Dat beaam ik, ik vraag hem waar hij is ingecheckt.
"Amersfoort."
Maar bij welk poortje?
"Euh, gewoon, zo'n poortje in de hal, met van die deurtjes."
Dan moet ik mijn lach even inhouden. Ik verduidelijk de vraag door te vragen bij welk kleur poortje.
"Euh, nou, die blauwe?"
Ik leg de man uit dat hij bij blauw incheckt, maar met geel reist. Er gaat hem een lampje branden. Ik zeg erbij dat hij nu weer hetzelfde heeft gedaan en leg uit dat hij volgens het paaltje waar hij uitcheckt niet bij NS is ingecheckt en dat het dan het instaptarief van 20 euro kost.

Omdat we nog stil staan langs het perron en er nog een minuut voor vertrek is, verwijs ik de man naar de paaltjes die op het perron staan. Daar loopt hij snel naar toe om om te checken van Connexxion naar NS. Hij komt terug gelopen en wil zijn kaart aangeven.
"Wilt u het nog even controleren?"
Ondanks dat ik zeker weet dat het nu goed is, doe ik dat voor de vorm nog even. De man is nu uiteraard prima ingecheckt.

Wanneer ik de trein heb laten vertrekken, vraagt hij of dat zijn eerdere reizen nog rechtgetrokken kunnen worden.
"Want daar zal mijn baas niet blij mee zijn, elke keer 20 euro..."
Daarvoor verwijs ik hem naar de klantenservice. Waarna hij me bedankt en ik verder de trein inloop. Was het weer de moeite waard om even voor vertrek bij die ene instapper op bezoek te gaan.

Conducteur Mike